Wunderline: Hoe krijg je de juiste partijen aan tafel?
In veel projecten weet je bij aanvang niet precies welke partijen je moet uitnodigen (en welke niet) om een project tot een succes te maken. En wat als de meeste voor de hand liggende partijen niet erg enthousiast reageren op jouw initiatief? Een andere uitdaging kan juist de grote hoeveelheid aan mogelijke partijen zijn. Je wil geen Poolse landdag, maar ook geen kleine groep met alleen de usual suspects en de tegenstanders.
Méér dan alleen een spoorproject
Project: Wunderline
De provincie Groningen nam circa 10 jaar geleden het initiatief voor het verbeteren van de spoorverbinding met Duitsland, door de reistijd voor reizigers tussen Groningen en Bremen terug te brengen naar circa 2 uur. Het plan voor de Wunderline kon echter in Duitsland – waar 2/3e van het tracé moest worden aangepakt – op weinig bijval rekenen van gemeenten, die vooral meer overlast van goederentreinen vreesden en van de deelstaatregeringen van Nedersaksen en Bremen die andere prioriteiten hadden dan een duur project in dit dunbevolkte gebied met een zwakke sociaaleconomische positie. Urgentie en draagvlak ontbraken.
Meer regio, meer reizigers
Proces, probleem en aanpak
Toen dit duidelijk werd, is in het project bewust gekozen om de opgave te verbreden en te focussen op de sociaaleconomische versterking van de gehele noordelijke grensregio met deze snellere spoorverbinding voor personenvervoer. Op het Duitse traject van de Wunderline was de aansluiting van trein op andere modaliteiten (bus, auto, fiets,Âtaxi) Âte beperkt, maar daar zagen gemeenten nu juist kansen in een gelijktijdige en gezamenlijke aanpak. Het durven toevoegen van de belangenvertegenwoordigers van sectoren met toekomstige reizigers, zoals onderwijs, arbeidsmarkt en toerisme, heeft bijgedragen aan het vergroten van het inzicht in Den Haag, Hannover, Bremen en Brussel van de noodzaak en de kansen die deze spoorlijn biedt. Door de aanscherping van deze scope hebben andere geïnteresseerde partijen, zoals havens en goederenvervoerders, juist geen rol in het proces gekregen.
Naast ‘de tafel’ met de belanghebbenden bij de (technische) realisatie van het project, zijn ook tafels gerealiseerd met gemeenten, steden en vervoersbedrijven langs de spoorlijn en is structureel overleg gestart met andere partijen die uiteenlopende belangen hebben op het gebied van arbeid, onderwijs, toerisme en gezondheidszorg. Dit zijn partijen die toekomstige reizigers vertegenwoordigen en anders pas na de realisatie zouden zijn betrokken. Nieuwe partijen boden zichzelf aan om mee te doen, zoals gemeenten die niet direct aan de spoorlijn lagen. Daardoor ontstond er nog meer waarde en draagkracht voor dit project.
We doen weer iets wat wél kan!
Voor meer info over dit project: www.wunderline.nl
MGA tips vanuit dit project:
- Verbreed de opgave zodat er meer belangen gediend kunnen worden waardoor partijen meer in kansen gaan denken. Van ‘verbeteren van een spoorverbinding’ naar ‘versterken sociaal-economische positie van de grensregio’.
- Durf de opgave ook af te bakenen en maak daardoor bewuste keuzes welke partijen je betrekt. Als je hierdoor de belangen van partijen niet meer raakt, kan het zijn dat sommige geïnteresseerde partijen niet aan tafel komen te zitten.
- Organiseer verschillende tafels: niet alle partijen hoeven aan één grote tafel te zitten, denk na over een werkbare structuur. Maak bijvoorbeeld onderscheid tussen een hoofdtafel en daaromheen andere tafels, en bedenk waarover aan welke tafel gesproken en besloten wordt.
- Maak gebruik van bestaande (overleg)structuren. Met steun van een INTERREG-subsidie van de Eems Dollar Regio (EDR) – werd samen met gemeenten toegewerkt naar een netwerkorganisatie gericht op verbetering van ketenmobiliteit rond hun stations. Hierin konden ze van elkaar leren hoe dit aangepakt kon worden en groeide het enthousiasme en eigenaarschap voor de nieuwe scope (kansen!). Vanuit deze netwerkorganisatie werden ze gezamenlijk ambassadeur voor het project, sprongen voor elkaar in de bres en trokken samen op richting andere partijen om het project te realiseren.
- Mensen maken het verschil. Het gaat niet alleen om de juiste partijen, maar ook om de juiste personen namens deze partijen. Dit vraagt om continuïteit en een lange adem om de opgebouwde relaties te verbeteren en te onderhouden. Besteed hier expliciet aandacht aan en probeer wisseling van mensen zo veel mogelijk te beperken. Zeker in Duitsland wordt sterk gehecht aan een bestendige relatie.
- Zorg voor een evenwichtig projectteam. Om de juiste keuzes te kunnen maken heb je als team naast technische kennis ook kennis van het (MGA) proces, het gebied, de partijen, de achterliggende belangen, de verschillende culturen en de overlegstructuren nodig.
Met een project als dit zetten we de regio echt op de kaart
Met dank aan Eric van Vliet voor het interview over dit project.