Samenvatting SOM 2.0
Strategisch Omgevings- Management, Handboek 2.0 ( ISBN 978 90 244 4968 2)
Uit voorwoord en Leeswijzer:
De vraagstukken van nu zijn complexer dan ooit. Dat heeft alles te maken met de prikkelbaarheid van de samenleving. Als een te hard opgeblazen ballon. Er is weinig nodig om hem te laten knallen. Meer dan ooit is er behoefte aan omgevingsprofessionals die weten wat ze doen. Meer dan ooit is gedachtegoed nodig dat ons helpt bij de aanpak van deze vraagstukken, bij het ondersteunen van de maatschappelijk dialoog.
Al 30 jaar werk ik, Marc Wesselink, met het Mutual Gains gedachtegoed en mag ik met tal van professionals in Nederland en van over de hele wereld werken aan de verdere ontwikkeling en toepassing ervan. Handelingsperspectief heeft daarbij voor mij prioriteit. Hoe pas je het gedachtegoed toe in projecten en organisaties. Hoe stelt het je in staat de relatie met de omgeving te verbeteren en maatschappelijke spanningen en conflicten te voorkomen.
De eerste editie van het handboek biedt ook handelingsperspectief. Met name als het gaat om het omgaan met belangen. Maar hoe werkt het als er geen vertrouwen is? Hoe werkt het als iemand zijn of haar macht misbruikt? Als het conflict al geëscaleerd is? Daar geeft het boek uit 2010 geen antwoord op. Deze geheel herziene editie wel. SOM en de Mutual gaines-benadering laten zich namelijk ook bij uitstek toepassen in complexe situaties waar macht, media, politiek en natuurlijk belangen een passende aanpak vereisen.
Het boek start met een terugblik op 12 jaar werken met SOM en een nadere duiding van wat Strategisch Omgevings- Management wel en niet is.
In deze editie staan met name de 4 bouwstenen van de SOM-methode centraal. Iedere bouwsteen wordt uitgebreid beschreven. Het doorgronden van de volgende bouwsteen wordt makkelijker na het lezen van de vorige. Toch is geprobeerd de bouwstenen zelfstandig leesbaar te maken. Iets van overlap in de uitleg van het gedachtegoed kon daarom niet worden voorkomen. De eerste bouwsteen gaat over het ‘werken vanuit een visie’. Het gedachtegoed over belangen is aangevuld met inzichten over hoe belangen zich verhouden tot vertrouwen, macht, spanning en hoe je met complexiteit omgaat.
De tweede bouwsteen ‘werken met de SOM-cirkel’ is in grote lijnen overeind gebleven, maar aangepast aan de tijd en de verbrede visie.
De derde en de vierde bouwsteen zijn helemaal nieuw: ‘leiderschap en vaardigheden’ gaat over wat er aan kwaliteiten nodig is om met SOM te kunnen werken. De bouwsteen ‘verankering van SOM’ beschrijft 7 factoren voor de verankering van SOM en omgevingsgericht werken en hoe die verankering vorm kan krijgen.
De modellen en de formulieren in het boek zijn bedoeld ter onderbouwing en vergroting van het handelingsperspectief van de omgevingsprofessional. Door de onderbouwing, de logica van het gedachtegoed te delen, ontstaat er meer vrijheid bij de professional om met het gedachtegoed te spelen. De formats en de formulieren in de tekst en bijlagen zijn vooral ter inspiratie.
Het boek is te bestellen via de website van WesselinkVanZijst.