Een dreinend kind?
De Brexiteers onder leiding van Boris Johnson hebben weer eens uit het oog verloren waar de belangen van het UK liggen. Met hun “met dit standpunt gaan wij onszelf verzwakken” hebben ze ook duidelijk gemaakt dat onderhandelen op weg naar een uitkomst waar alle partijen mee tevreden kunnen zijn, hen niet interesseert. Zoals gebruikelijk zijn er veel meer stakeholders die niet aan de directe onderhandelingstafel zitten. Denk aan de Ieren en vooral de Noord-Ieren, die met de insteek van de Brexiteers een nieuwe burgeroorlog zien opdoemen, of de Schotten met hun olie en gas of de internationaal opererende bedrijven. De reeks laat zich gemakkelijk uitbreiden.
In hetzelfde weekend las ik in het Hamburger Abendblatt op de voorpagina de wekelijkse column van Hajo Schumacher die toen nog niet eens Johnson op de korrel had. Mijn vertaling/bewerking :
“Hebt u soms geen argumenten? Wilt u één keer in uw leven waanzinnige macht voelen? Geen probleem. Donald Trump, Horst Seehofer en anderen doen ons voor hoe de kunst van de escalatie functioneert. Hier volgt een gebruiksaanwijzing in drie stappen.
1. We beginnen met lichtboos verwijtend te zeuren. Je test de belastbaarheid van je slachtoffer. Eis, eis meer! Afspraken wil je niet kennen. Mobiliseer het kind in jezelf en verbeeld je dat je voor de kast met gedrein- en gezanik-spullen staat. Je wilt meer dan één lekkernij per dag. Daar heb je recht op. Dat wil je. Wat precies? Dat doet er niet toe. Je wilt het, punt.
2. Val aan, ga harder praten! Nog luider!!! Toon geen enkele zwakte, vooral niet als de mensen kijken, juist integendeel. Zonder publiek zou de escalatie immers in vijf minuten zijn bijgelegd. Niks daarvan. Hier geldt het principe van het schoolplein: Wie zich nu terugtrekt, wordt zijn hele leven lang als zwakkeling gepest. Geniet van de erotiek van de laagste instincten, varieer op het thema: dan hou ik niet meer van je.
3. Finale. Ignoreer consequent alles wat je ooit over gedrag, fatsoen of feiten hebt geleerd. Argumenten zijn voor losers. Kritiek op jou spoort je juist aan. Het publiek moet tot elke prijs emotioneel in twee onverzoenlijke kampen worden verdeeld. Luister alleen naar je eigen aanhangers. Denk vooral nooit aan de gevolgen. Je maakt Kunst! En die moet provoceren. Schamen of beschamen mag dan onaangenaam zijn, de andere kant opkijken moet nu niemand. Mobiliseer je moed om als een gek te gaan krijsen. Geniet van de reacties. Trommel met je vuisten, smijt met bakstenen, beledigingen en tegenstrijdigheden. Het publiek houdt de handen voor de oren. Dat moet nu erg verlangen dat het rellen ophoudt, kan niet schelen tegen welke prijs. Pas als alle rede is verdwenen, wordt elke nog zo zinloze eis vervult. Naspel: je hebt je doel bereikt. Het prachtige gevoel van triomf. Glimlach. Doe alsof er niets aan de hand is geweest. En volgende week gewoon weer van voren af aan.
In onze colleges en trainingen over beter onderhandelen geven we soms voorbeelden van traditioneel onderhandelen, waarbij met terughoudendheid over “smerige streken” wordt gesproken. Die duiding kan misschien met de door Schumacher gegeven les uit/voor de praktijk een andere naam krijgen.
Ik pak zoals vaker het door Larry Susskind en de zijnen in 1982 ontwikkelde principeskaartje voor succesvol onderhandelen uit mijn portefeuille en lees:
“Neem het initiatief, wees resultaat gericht, streef naar consensus, handel verantwoord en blijf geloofwaardig.” De toepassing van deze principes is nog steeds de basis van tevredenheid in onderhandelingen bij alle partijen.
Frans Evers 9 juli 2018