Frans Evers Award MGA toegekend aan Eric van der Burg

Persbericht

Tijdens het jaarlijkse evenement van het Mutual Gains Netwerk op 24 september 2024 op Paleis Soestdijk, is de Frans Evers Award voor Mutal Gains uitgereikt aan Eric van der Burg. Hij heeft in al zijn functies laten zien dat het gedachtegoed van de Mutual Gains Approach in de praktijk met goed resultaat kan worden toegepast en hij is daarmee een voorbeeld voor anderen in onze samenleving.

De prijs bestaat uit een bronzen beeld van Ella van der Ven en een bedrag van €10.000 dat de prijswinnaar in overleg met de jury moet besteden aan de verdere verspreiding en toepassing van de opvattingen over succesvol onderhandelen. Die opvattingen komen voort uit het werk dat aan de universiteiten van Harvard en MIT in Boston wordt verricht. Die opvattingen zijn ook wel bekend als win-win onderhandelen (de Harvard methode). De prijs werd overhandigd door de vorige prijswinnaar, Mevrouw Meijer-Bergmans.

Hieronder is het volledige jury rapport te lezen

Jury rapport

De winnaar van de Award dit jaar is een zeer ervaren bestuurder en politicus. Als directeur van een zorginstelling dacht hij de belangen van de aan zijn instelling toevertrouwde mensen nog beter te kunnen dienen door de politiek in te gaan. Hij werd twee perioden wethouder, werd Eerste en Tweede Kamerlid en Staatssecretaris.

Verschillende van zijn “groundrules” lijken rechtstreeks uit het MGA domein afkomstig. Hij vindt dat een bestuurder in Nederland geen macht heeft, wel gezag en de mogelijkheid de gunfactor aan je kant te krijgen. Inzetten van macht vindt hij een teken van zwakte. Voor de gunfactor moet je wel werken aan wederkerigheid: de ander ook wat gunnen. De communicatie moet daarvoor open en eerlijk zijn, niet alleen met andere bestuurders en volksvertegenwoordigers maar ook met de mensen die het rechtstreeks aangaat. Hij beseft dat daarbij zijn geloofwaardigheid in het geding is, met name als hij ervan wordt beschuldigd toch niet te luisteren. De award-winnaar heeft in de praktijk bewezen dat wel te kunnen; in zijn gesprekken met stakeholders probeert hij steeds erachter te komen waarom stakeholders bepaalde standpunten innemen, op zoek naar de belangen.

Een goed voorbeeld is het gesprek met bewoners in een gemeente die al 1200 asielzoekers opvangt. Hij ging met de mensen in gesprek over de verschillen tussen de huidige situatie en de wens van het ministerie om daarnaast nog een grote opvanglocatie in te richten. Voor die locatie waren grond en gebouwen al voor vele miljoenen aangekocht. Hij vond de argumenten en de houding van de bewoners doorslaggevend en besloot af te zien van het voornemen. Dat zoiets niet altijd het geval kon zijn bleek in een andere kleine gemeente die alleen maar op het standpunt NJET bleef . Zijn geloofwaardigheid tegenover anderen die wel, zij het niet altijd even gemakkelijk, meewerkten was in het geding. 

Het zoeken naar de ZOPA, de zone van mogelijke overeenstemming, is hem zeer goed bekend. Die wordt door zijn ambtenaren in overleg met hem geschat voor hij zelf naar gesprekken met stakeholders gaat. Hij hoopt dan daarbinnen verschillende opties te kunnen bespreken, ook al is die zone vaak niet groot.

Ook bij de totstandkoming van de Spreidingswet heeft de winnaar met zijn team zeer actief onderzoek gedaan naar de ZOPA met Eerste en Tweede Kamer.

Hij doet in onderhandelingen dikwijls een beroep op de gezamenlijke verantwoordelijkheid als een waarde die onder de onderhandelingen over belangen gaan. “Je helpt niet mij maar om een probleem van ons allemaal op te lossen”. 

Hij vindt dat je als onderhandelende bestuurder een breed repertoire van bejegeningen moet hebben, je moet in je argumentatie en in het bedenken van een win-win resultaat, rekening houden met bv. de persoonlijkheid van de andere onderhandelaar en ook met zijn of haars politieke en maatschappelijke achtergrond. Als hij iets voor de tegenpartij moet doen, weet hij dat bv. bij een D’66 bestuurder het onderwijs erg belangrijk is en bij een PvdA’er de sociaal zwakkeren in de samenleving. Dat bepaalde de keuze van zijn wethouders portefeuille in twee college-onderhandelingen. Door bijvoorbeeld de zorgportefeuille als VVD-onderhandelaar aan zichzelf toe te delen, verzekerde hij zich van steun van meer linkse partijen in het college. En door later de moeilijke erfpacht problemen op zich te nemen liet hij zien echt wat daaraan te willen doen.

Hij zorgt er daarbij wel voor dat zijn bijdrage in het belang van de ander legitiem is en als zodanig niet ter discussie komt te staan. Uit gesprekken in de omgeving van de winnaar is gebleken dat hij wordt herkend als een persoon met hoge morele standaard.

In de Mutual Gains Approach is een wezenlijk element het kennen van je Beste Alternatief voor het onderhandelingsresultaat, Je BATNA, en dat van de andere partijen. Je moet altijd proberen je eigen BATNA te verbeteren en de tegenpartij over de kracht van zijn BATNA aan het twijfelen te brengen. Met de Spreidingswet wilde hij vooral ook een instrument hebben om bewoners en ook bestuurders te laten weten dat een eventueel onderhandelingsresultaat wellicht beter zou zijn dan een éenzijdige ingreep van het ministerie en daaropvolgende slepende rechtszaken. 

Ook internationaal heeft onze winnaar principes van MGA toegepast, met name het principe van coalitievorming, als hij wist dat Nederland alleen niet zoveel kon bereiken. Persoonlijk op zoek naar de standpunten en belangen van de andere Europese landen over het Migratiepact zag hij dat een kleine groep landen en met name Nederland de bepaler van de meerderheid voor of tegen zou zijn. In deze situatie besloot hij coalitievorming uit te stellen totdat duidelijk was hoe het belang van Nederland het best kon worden gediend. Met die opstelling nam de invloed van Nederland sterk toe met een bevredigend resultaat.

De winnaar van de Award voor 2023-2024 vindt het bereiken van consensus met betrokken partijen “het hoogste” in onze democratie. Hij heeft in al zijn functies laten zien dat het gedachtegoed van de Mutual Gains Approach in de praktijk met goed resultaat kan worden toegepast en hij is daarmee een voorbeeld voor anderen in onze samenleving.

Het is mij namens de jury een groot genoegen de Frans Evers Award 2023-2024 uit te reiken aan: Eric van der Burg!